جاذبه های گردشگری طبس
یکی دیگر از شهر های ایران که بسار باستانی و کهن بوده و علاوه بر جاذبه های طبیعی و تاریخی دارای جاذبه های کویری نیز می باشد شهر طبس است. شهر طبس در مرکز شهرستان طبس و شهری کویری در غرب خراسان جنوبی واقع شده و در گذشته جزئی از شهر یزد بوده که در سال 1391 به خراسان جنوبی پیوست. شهر طبس جاذبه های گردشگری زیادی دارد که در ادامه با افرا گشت کهن به آنها می پردازیم.
وجود معادن ذغال سنگ در شهر طبس باعث شده شهر طبس یکی از پر بارترین مناطق کشور از لحاظ ثروت ملی باشد. آب هوای شهر طبس بیابانی میباشد ولی با این وجود در شهر طبس جنگل ها و دریاچه هایی به چشم میخورد. اما دلیل نام گذاری شهر طبس به طبس چیست؟ در گذشته کلمه طبس رو برگرفته از دو واژه تب و یس میدانستند که تب به معنای گرما و حرارت بوده و در نهایت به معنی داغی بس است، معنا گرفت اما برخی دیگر معتقد بودند این نام برگرفته از دوران سلوکیان است که در آن زمان ناصرخسرو در سفر نامه اش از شهر طبس به عنوان طبس گیلکی یاد کرده است. همانطور که گفته شد شهر طبس جاذبه های گردشگری زیادی را شامل می شود.
برج هادرباش: در گذشته در شهر طبس برج هایی بنام هادرباش وجود داشت که مردم اهالی شهر طبس برای محافظت از نخلستان های خود دربرابرحمله سارقین و حیوانات می ساختند در اصل وظیفه این برج ها مراقبت بود و معنی کلمه هادر به زبان یزدی هم به معنی حفاظت میباشد و به دلیل اینکه در گذشته شهر طبس جزئی از یزد بوده نام این برج هارا به همان زبان گذاشته اند.
سد تاخیر شاه عباسی: یک دیگر از سد های کشورمان که به دلیل طراحی و نوع ساختش از معروفیت بالایی برخوردار است سد تاخیر شاه عباسی میباشد. سد تاخیر شاه عباسی یک نمونه عالی از خلاقیت ایرانی میباشد و دلیلش هم بافت سد شاه عباسی میباشد به طوری که در پشت سد شاه عباسی هیچ گونه رسوبی وجود ندارد و به همین دلیل در این چند سال بدون هیچ بازسازی و تعمیری به فعالیت خود ادامه داده است. سد تاخیرشاه عباسی در میان دو کوه قرار دارد که یک بنای آجری بوده و در راس آن سنگ قرار دارد. سد تاخیر شاه عباسی در گذشته در میان مردم به طاق عباسی معروف بوده که بیش از 700 سال کهنگی دارد.
سد کریت: در فاصله 42 کیلومتری شهر طبس سدی کهن بنام کریت وجو دارد. مخزن سد کریت به بیش از 1 میلیون متر مکعب میرسد که آب روستاهای اطراف خود را تامین میکرده و به همین منظور باعث پیشرفت روستا و رفاه مردم آن اهالی شده است. از کهنگی و قدمت سد کریت چیز دقیقی در دست نیست و حتی قسمتی از پایین آن که جست آجری داشته از بین رفته است. حدود 150 سال پیش برای جلوگیری از خراب شدن سد کریت 4 متر به ارتفاع آن افزودند و مهم ترین و خاص ترین ویژگی سد کریت حالت قوسی بودن سد کریت میباشد که باعث متمایز شدن سد کریت از دیگر سد ها شده است. سد کریت در سال 1379 به عنوان یک آثار باستانی مهم در آثار ملی به ثبت رسید.
باغ گلشن: باغ گلشن یک ویژگی مختص به خود را دارد که آن هم وجودش دربین بیابان است . باغ گلشن یکی از جاذبه گردشگری ما میباشد که تنها باغی است که آب جاری آن همیشه در جریان است .در باغ گلشن ساختمانی وجود داشت که در سال 1357 بر اساس زلزله از بین رفت اما بعد ها به جای آن ساختمانی دیگر بنا شد. باغ گلشن به دست امیر حسین که حاکم سوم طبس بود ساخته شد.
کاروانسرای خان: در جاده قدیم طبس به یزد درست در 30 کیلومتری کاروانسرای کلمرود کاروانسرای با معماری منحصر به فرد و جذاب که بنای آن به صورت چهار گوش میباشد. این کاروانسرا نامش کاروانسرای خان است. کاروانسرای خان دارای بادگیر و گنبد های شاه نشین میباشد که در آجر کاری های آن گل چین هایی به کار رفته و زیبایی آن را دوبرابر کرده است.
امام زاده حسین بن موسی بن کاظم (ع): امام زاده حسین بن کاظم که به گفته مورخان فرزند اما کاظم بوده در شهر طبس قرار دارد .اولین مزار امامزاده حسین بن کاظم (ع) در سال 5 هجری بوده که در سال 1357 بر اثر زلزله نابود شد و امروزه توسط آستان قدس رضوی در حال بازسازی میباشد.
غار حلوان: از بهترین جاذبه های شهر طبس غار حلوان میباشد که در 75 کیلومتری غرب شهر طبس قراردارد که کهنگی آن بر اساس تحقیقات انجام شده به 160 میلیون سال پیش می رسد که مرتبط به دوران ژواراسیک میباشد. برخی اعتقاد داشتند که غار حلوان پناهگاه حیوانات بوده این گفته آن ها هم به خاطر مشاهدات باقیمانده حیواناتی چون شتر ، الاغ ،گوسفند و پرندگان بوده است.
قلعه اسماعیلیان: در میان کوه های شهر طبس و در کنار روستای خراوان پایین ، محکم ترین بنای تاریخی بنام فلعه اسماعیلیان که در سلجوقیان ساخته شده، قرار دارد که یکی دیگر از بناهای مهم شهر طبس میباشد. در راس قلعه به هر طرف که نگاه کنید فقط کوهستان را می بینید و هیچ محفظه بازی در آن جا به چشم نمیخورد .در قلعه اسماعیلیان چهار انبار وجود دارد که درست ترین آنها در بالا سطح کوه واقع شده و فقط سقف گنبدی شکل آن خراب شده است. قلعه طبس در بالای شیبی قرار دارد که بسیار کم بوده و رفت و آمد کردن به آنجا آزار دهنده نیست و طراحی معماری آن به صورتی میباشد که گمان میشود ساخت آن مربوط به دوران قبل اسلام تعلق دارد. اگر به شمال و مشرق و مغرب قلعه طبس نگاه کنید فقط کوه ها هستند که به چشم میخورند و فقط در جنوب قلعه طبس است که جلگه ی بنام طبس وجو دارد و به دلیل اینکه نزدیک به قلعه میباشد اسماعیلیان آن را قلعه طبس نام نهادند.
در مجله گردشگری افراگشت کهن بخوانید.