جشن آذرگان
از جمله جشن‌های باستانی ایران می‌توان به جشن آذرگان اشاره کرد که از جشن‌های ۱۲گانه سال می‌باشد. از دیدگاه ایرانیان باستان آتش یکی از مهم‌ترین عناصر حیات به شمار می‌آمده و بعد از آن آب یکی از مهم‌ترین عناصر زندگی بشریت بوده است.
آداب و رسوم جشن آذرگان
جشن آذرگان جشنی است که مردم در آن روز به آتشکده‌ها می‌روند و بعد از راز و نیاز و نیایش با اهورا مزدا، جشن شادی و پایکوبی، اخگری از آتش را به نشانه تبرک با خود به خانه‌هایشان می‌آورند و تا پایان زمستان از آن نگهداری می‌کنند تا خاموش نشود. جشن آذرگان یا آذرخش از جمله جشن های مهم ایرانیان باستان به شمار می‌رود. در این روز همانطور که گفته شد مردم به آتشکده‌ها می‌روند و به راز و نیاز و نیایش می‌پردازند، نذرهای خود را هدیه می‌کنند و به رسم اجدادشان هر خانواده اخگری از آتشکده برمی‌داشت و آتش مورد نیاز برای زمستان خود را با آن شعله‌ور می‌ساخت و اگر این آتش بر اثر بی‌توجهی خاموش می‌شد نشانی از بد شگونی و بدشانسی داشت.
جشن آذرگان چه روزی است؟
در این روز که مصادف است با نهم ماه، نهم یعنی آذر که روز و ماه موافق می‌شوند، آذرگان می‌گویند که به برپایی مراسم مخصوص خود می‌پردازند. در این ماه که هوا کم کم به سمت زمستان و سرما می‌رود و مردم نیاز بیشتری به آتش دارند آذر ماه را ماه آتش می‌دانند. البته این جشن همواره در میان شهرهای مختلف ایران و پیروان زرتشت پیامبر برگزار می‌گردد. به طور کلی در زمان‌های قدیم مردم اهمیت بسیار ویژه‌ای برای آتش قائل بودند و در واقع بر این باور بودند که آتش و روشنایی آن می تواند شرارت بدی و پلیدی را دور کند، به همین خاطر آتش بسیار مقدس بوده است. ایرانیان باستان آذر را خداوند و ایزد همه آتش‌ها می‌دانستند و به همین دلیل نهم آذر را اختصاص به این روز داده‌اند. در شاهنامه هم اشاره‌هایی به این جشن شده است:
از آغاز باید که دانی درست
سر مایه گوهران از نخست
که یزدان ز ناچیز چیز آفرید
بدان تا توانایی آرد پدید
سر مایه گوهران این چهار
بر آورده بی‌رنج و بی‌روزگار
یکی آتشی بر شده تابناک
میان آب و باد از بر تیره خاک
زمین را بلندی نبد جایگاه
یکی مرکزی تیره بود و سیاه
ستاره بر او بر شگفتی کرد
به خاک اندرون روشنایی فزود
همی بر شد آتش فرود آمد آب
همی گشت گرد زمین آفتاب
گیا رست با چند گونه درخت
به زیر اندر آمد سرانشان ز بخت
همچنین در مثنوی معنوی مولانا جلال الدین درآغاز آن به این جشن اشاره‌ای می‌کند:
آتش است این بانگ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد نیست باد
آتش عشق است کاندر نی فتاد
جوشش عشق است کاندر می فتاد
در این جشن اجداد این سرزمین در زمان جشن آذرگان اسپند و کندور وچوب‌های خوش سوز و خوشبو را در آتش می‌گذاشتند سپس به برگزاری مراسم می‌پرداختند. اعمال دیگری مانند پوشیدن لباس سفید، تراشیدن موی سر و ناخن در این روز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. همچنین برخی اعتقاد دارند که در رابطه با مسائل مهم می‌توانند در این روز مشاوره و رایزنی کنند. البته متاسفانه امروزه این جشن مانند جشن‌های متنوع ایرانی به دست فراموشی سپرده شده و فقط اندکی از ایرانیان زرتشتی به معابد و آتشکده‌ها می‌روند و این مراسم را برگزار می‌کنند.
در مجله گردشگری افراگشت کهن بخوانید.